O Diario Oficial de Galicia publicou a orde pola que se declara de forma definitiva Espazo Privado de Interese Natural (EPIN) os Lagos de Lousada, un área natural cunha extensión de algo máis de 40 hectáreas e localizada no concello de Xermade. Trátase do segundo EPIN despois de que no ano 2011 o espazo coñecido como Sobreiras do Faro, no Concello de Oia, recibise tamén leste mesmo grado de protección.
Os espazos privados de interese natural son unha figura prevista na Lei de Conservación da Natureza e pensada para áreas de titularidad privada nas que existen formacións naturais, especies ou hábitats de flora e fauna silvestres con valores que interesa protexer. A declaración tamén lle dá preferencia aos seus propietarios á hora de acceder e obter axudas públicas destinadas á preservación e xestión desta zona.
De feito, xunto á orde coa declaración definitiva como EPIN dos lagos de Lousada, o DOG tamén publica o decreto polo que se aproba o seu correspondente Plan de Conservación, cunha vixencia inicial de cinco anos. Dentro deste plan figuran unha serie de medidas orientadas a garantir a protección das especies e hábitats presentes no espazo natural mediante unha serie de directrices de xestión adecuadas, harmonizando este obxectivo co exercicio dos dereitos privados, o goce e as visitas á zona, o estudo e contemplación dos seus valores, e o aprovechamiento ordenado das súas producións e demais actividades que se executen dentro do mesmo.
Entre as principais accións previstas con este fin fai falta subliñar a eliminación de especies exóticas invasoras, coa realización de tratamentos silvícolas en toda a superficie do EPIN para retirar paulatinamente o Eucalyptus nitens; a prevención do risco de incendios, coa ejecución durante os tres primeiros anos de franxas de control da biomasa que eviten a propagación de lumes; mellóraa dos hábitats naturais e a restauración de áreas degradadas, a través de actuacións como a plantación de castiñeiros, a limpeza manual da zona de uso público respectando a posible regeneración de sotos, etc; e mellóraa e ordenación do uso público, preservando as zonas de maior valor ecolóxico coa creación de rutas de senderismo, espazos recreativos ou a elaboración de material divulgativo.
Todas estas actuacións terán un custo global de 13.000 euros, que serán aportados polos propietarios dos terreos nos que se asenta o EPIN, como promotores no seu día da solicitude que deu pé a esta declaración e responsables directos da xestión deste espazo, para o que deberán cinguirse ás liñas de actuación marcadas no plan de conservación aprobado co fin de establecer as normas de uso e aprovechamiento do chan e dos recursos naturais, así como ás regras relativas ao uso público e ás actividades científicas e educativas permitidas. A Consellería de Medio Ambiente, pola súa banda, será a encargada de tutelar a conservación do EPIN.
O plan apróbase cunha programación inicial para cinco anos, polo que deberá revisarse cumprido ese prazo ou ata antes, no caso de que se produza algún cambio significativo nas circunstancias ou criterios que determinaron a súa aprobación.
Á hora da declaración como EPIN dos lagos de Lousada tívose en conta que a parcela na que se localizan posúe uns valores singulares respecto de a hidrología, derivados da presenza de antigas explotacións mineras que deron lugar á creación de dous lagos e unha lagoa permanentes.
Os lagos teñen unha superficie de ao redor de 15.000 m2 e a lagoa, de aproximadamente 1.500 m2, e poden considerarse un dos principais valores de interese do espazo, dándolle nome ao mesmo. Constitúen importantes puntos de auga para a fauna da contorna, con notables poboacións de insectos e anfibios, e forman parte do Inventario Galego de Humedales.
O EPIN Os lagos de Lousada, que en total abarca unha superficie de 41,7 hectáreas, tamén garda relación coa Reserva da Biosfera Terras do Miño, ao estar integrado dentro do seu ámbito territorial.
