A demencia considérase como un trastorno neurolóxico, que implica déficits cognitivos e perdida de capacidades, reducindo de forma significativa a autonomía persoal. Hai que ter en conta que a demencia, pode aparecer a calquera idade, aínda que si ben é certo, afecta primeiramente á persoas maiores. Existen múltiples tipos de demencia, e diferentes formas de clasificación en función de distintos criterios.
Afalu é a asociación de familiares de doentes de Alzheimer e outras demencias de Lugo. Unha entidade sen ánimo de lucro que traballa para mellorar a calidade de vida dos doentes de Alzheimer e outras demencias neurodexenerativas da provincia e das súas familias.
Dende a Asociación destacan a importancia da prevención na que fan especial fincapé despois do aumento da esperanza de vida, o seu obxectivo é que as persoas con demencia podan gozar da maior calidade de vida posible.
Afalu nace no ano 2002 despois de que varias familias lucenses con persoas enfermas de Alzheimer se coñezan e se den conta de que non existe ningún centro específico para este tipo de enfermos e do necesario que sería para mellorar a súa calidade de vida e a dos enfermos. Desde o seu comezo as actividades e obxectivos foron encamiñados a dar a coñecer á sociedade a problemática á que se enfrontan diariamente os enfermos así como tamén os seus familiares tratando de axudar ao maior número posible de fogares.
Segundo os estatutos os valores da asociación son fins sociais, colaboración, pluralidade, transparencia, profesionalidade, multidisciplinariedade e control. Marcando entre os seus obxectivos facer visible a problemática a que se enfrontan diariamente os doentes de Alzhéimer e as súas familias e coidadores, sensibilizar e informar á sociedade así como a distintos colectivos sobre a problemática das demencias, mellorar a calidade de vida das persoas doentes de Alzhéimer e outras demencias así como a dos seus coidadores, previr o deterioro cognitivo e as demencias mediante a estimulación cognitiva e a rehabilitación física, psíquica e sensorial.
Na actualidade, a Asociación conta con máis de 300 familias socias, isto é debido a que Lugo é unha das provincias máis envellecidas de España polo que o porcentaxe de persoas cunha demencia é máis alta que a media. Ademais, existe a problemática da dispersión xeográfica que dificulta e encarece máis o acceso aos recursos.
Entre as actividades que realiza e servizos que oferta destacan a estimulación cognitiva, rehabilitación, fisioterapia, ludoterapia, laborterapia, logopedia, xerontoximnasia, estimulación sensorial, ocio e tempo libre, atención social e psicolóxica.
Tamén realizan actividades formativas tanto a coidadores como a futuros profesionais. Imparten as accións formativas atención social a persoas no domicilio e atención a persoas dependentes en institucións sociais.
Falamos coa Asociación:
Que finalidade ten a Asociación?
Previr o deterioro cognitivo, manter as mellores condición de vida posibles e axudar ás familias o máximo posible.
Que ten que facer unha persoa que queira beneficiarse dos vosos servizos?
Ten que contactar con nós no 607843384, no noso correo electrónico afalu@afalu.org ou acercarse por algún dos nosos centros e alí o informaremos.
Que motiva aos voluntarios a colaborar?
A maioría de persoas voluntarias tiveron algún familiar cunha demencia e por iso coñecen de primeira man a necesidade que temos de colaboración. Tamén temos persoas voluntarias que se animan despois de realizar prácticas con nós e estudantes universitarios que teñen moitas ganas de colaborar.
Como afectou a Covid-19 aos enfermos?
Pois tiveron un empeoramento moi notable pois a falta de actividade e de socialización mermou as súas capacidades. Ademais as persoas coidadoras tiveron unha sobrecarga importante.
Que beneficios ten formar parte da asociación?
Pois a nivel económico a cota de socio ten beneficios fiscais, desgrávase en facenda. Por outro lado, na nosa asociación, simplemente por pagar os 5 euros mensuais da cota de socio podes acudir sen costo adicional as sesións de apoio mutuo a coidadores así como atención social gratuíta sempre que se necesite.
De que forma chegades a máis xente, como vos dades a coñecer ou como chega a xente interesada a vós?
Pois intentamos saír a rúa varias veces ao ano con mesas informativas, especialmente polo día mundial do Alzhéimer e noutras datas relevantes coma o día internacional do coidador. Tamén saímos no día das letras galegas e obsequiamos a xente con manualidades feitas polos nosos usuarios e usuarias. Ademais, publicamos de xeito diario en todas as nosas redes sociais e páxina web. Para chegar ás zonas máis rurais, contactamos coas asociacións de veciños, as asociacións de mulleres rurais e asociacións culturais da zona.
Que maneiras existen de colaborar coa asociación?
O máis importante é facerse socio, porque é unha pequena contribución económica que a nós sírvenos de gran axuda. Ademais, cantos máis socios teña unha asociación máis relevancia ten nas administración públicas.
Tedes algún evento ou actividade próximo en datas?
O día 23 de Decembro temos un Obradoiro de Nadal en Friol e os días 15,16 e 17 participamos nun mercadillo solidario chamado “Diversiarte” na praza Horta do Seminario en Lugo.
Cal é o mellor recordo que tedes da Asociación?
Pois o máis gratificante é ver o agarimo que nos teñen as familias e que se acordan de nós en todas as festas con caixas de bombóns, debuxos dos netos, etc. Este ano, ademais, unha parella que se casou, en lugar de dar un obsequio na súa voda, fixo un donativo a nosa entidade en nome de todos os invitados ao festexo, foi algo moi bonito.
Que foi o máis difícil de crear a asociación?
No ano 2002 era moi difícil que a información chegara a poboación pois non se utilizaban as redes sociais como hoxe en día, ademais, case non se falaba da enfermidade, senón que se daba por feito que era froito da idade.
Como sobrevive unha asociación destas características?
A día de hoxe é moi difícil manter en pé unha asociación, pero ademais é moi difícil poder manter a persoal especializado como ten Afalu. En gran parte dependemos de axudas públicas, da achegas de “fins sociais” da declaración da renda anual e dos donativos e cota de socios.
Algunhas das principais enfermidades que producen demencia son:
A enfermidade de alzheimer, esta sole ser a causa máis frecuente de demencia, arredor dun 50-80% dos casos. Sole iniciarse cunha perdida da memoria recente e da capacidade de aprendizaxe afectando posteriormente á memoria remota e ocasionando un progresivo deterioro cognitivo e funcional. As principais áreas de afectación son as funcións psicolóxicas básicas (orientación, memoria, linguaxe…), comportamento (cambio de actividades, deambulación…) e área psicoemocional (irritabilidade, tristeza…). Este trastorno comeza a producir lesións microscópicas cerebrais moitos anos antes de que aparezan os primeiros signos da enfermidade.
A demencia fronto-temporal que debe o seu nome á localización das lesións cerebrais causadas no lóbulo frontal e temporal. Esta variedade aparece habitualmente entre os 45 e os 56 anos e a demencia que causa afecta fundamentalmente a área do comportamento, personalidade, linguaxe, memoria acompañados de síntomas como apatía e euforia.
Demencia por corpos de Lewy este tipo de demencia, caracterízase pola formación de corpos de Lewy, que son depósitos anormais de proteínas que se forman na codia cerebral e afectan ao comportamento, á percepción e ao pensamento dos pacientes. O deterioro cognitivo prodúcese lenta e progresivamente, pero non é constante flutúa en ocasións mellorando e noutras intensificando. Son habituais as alucinacións, os trastornos do sono e alteracións do comportamento e do estado do ánimo que pasan dun extremo ao outro.
Demencia asociada a enfermidade de Parkinson é a segunda máis prevalente despois da demencia do Alzheimer e caracterízase pola alteración do sistema nervioso que afecta aos movementos, por iso é tan característicos a presencia de síntomas motores como tremor en repouso, dificultade na marcha ou rixidez muscular. A memoria sole estar menos afectada que noutras demencias e, afecta máis á memoria á largo prazo.
A demencia da enfermidade de Huntington ou corea de Huntington é unha enfermidade neurolóxica e hereditaria que se caracteriza pola presencia de movementos involuntarios das extremidades e contraccións do rostro, que se van intensificando. Paralelamente, prodúcese unha diminución e deterioro das capacidades e funcións psicolóxicas, como atención, memoria e comportamentos depresivos ou paranoicos.
