Por Rebeca Maseda
Como pode unha sinfonía cuxa tonalidade principal é mi menor ser tan exultante e sensual? Por paradoxal que pareza, a Sétima de Mahler non abre os ceos para o seu compositor senón que demostra os problemas que xorden na colisión do individuo coa totalidade da existencia. Con todo, esta sinfonía brilla, brilla como unha estrela nocturna, tan lonxe, tan preto. Isto aínda non está tan claro na apertura (“aquí a natureza roxe”, escribiu Mahler). No segundo compás comeza o caloroso e resoante solo da trompa tenor que, a pesar da súa estrutura interválica que apunta cara abaixo e a súa posta nun compás algo inquieto, ofrece reconciliación e comeza un arioso amplo. A transición á enérxica sección principal ten lugar nunha esfera tonal estrañamente sobria que, a pesar de varios sinais rechamantes, parece hermética. A continuación segue unha forma de sonata tradicional claramente dividida nunha exposición, desenvolvemento, recapitulación e coda. Sen dúbida, un primeiro movemento complexo, un universo en si mesmo.
A primeira ‘Nachtmusik’ é un Allegro Moderato; Mahler comparouna coa atmosfera da ‘De Nachtwacht’ de Rembrandt. Formalmente, o movemento componse de varias seccións de marcha que cambian de maior a menor, alternando entre dous tríos -un en estilo de canción popular e o outro lírico e melancólico-. A segunda ‘Nachtmusik’ é un Andante Amoroso: poderiamos imaxinar perfectamente a Romeo ante nós no balcón de Julieta cunha guitarra nas súas mans. El canta unha fermosa e simple canción, unha canción de amor cuxa melodía evoca a música das cervexarías vienesas. Para o biógrafo de Mahler -Kurt Blaukopf- “anticipa o estilo sinfónico de cámara que Arnold Schoenberg estableceu coa súa ‘Sinfonía de Cámara’.
Mahler colocou un Scherzo entre as dúas noites que lembra unha grotesca escena de baile do reino dos espíritos. Un -algo diferente…- ‘Soño dunha Noite de Verán’ onde sátiros e trasgos intentan fuxir, ás veces sorrindo, ás veces pestanexando tristemente; ás veces enviando escintileos cegadores de lóstregos, ás veces desaparecendo detrás de cada un como sombras; ás veces explosivo, ás veces contemplativo: un erotismo docemente sutil en todo.
Conceptualmente, o Rondo-Finale volve á forma grande. A idea básica é un ritornello, Mahler viuno como a única posibilidade de coordinar externamente os contrastes illados. Ábrese cunha potente entoación dos timbais, fai uso de varios elementos como a fanfarra, a coral e a marcha, e logo iníciase unha viaxe de 15 minutos ata a apoteose en Do maior do primeiro tema. Esta non é a única pasaxe na cal a estreita relación conceptual e material co primeiro movemento da Sinfonía se fai evidente. A estrutura e a textura melódica dos dous temas principais apuntan a material xa escoitado anteriormente, aínda que o perfil da idea Rondó non ten a mesma profundidade ou peso que o tema do Allegro no primeiro movemento.
Tal vez se poida dicir así: a música de Mahler é o reflexo dun mundo que sofre de si mesmo e asigna o papel de vítima ao individuo, que é a causa deste sufrimento en primeiro lugar. Para el, o elemento máis marabilloso habita directamente á beira do máis horrible, o amor xunto á tolemia, e a tolemia xunto á morte. As imaxes que se producen nos medios de comunicación cada día xa están contidas na música de Mahler. Para entender o mundo e os seus mecanismos, basta con escoitala e soportala unha e outra vez…
